جذب مواد معدنی در خاک – جذب نیتروژن صفحه 98

نیتروژن و فسفر دو عنصر مهمی هستند که در ساختار پروتئین ها و مولکول های وراثتی شرکت می کنند.

گیاهان، ترکیبات این دو عنصر را نیتروژن و فسفر بیشتر از خاک جذب می کنند.

زمین دارای 78 درصد نیتروژن N است، گیاهان نمی توانند شکل مولکولی نیتروژن N2 را جذب کنند.

بیشتر نیتروژنِ مورد استفادۀ گیاهان به صورت یون آمونیوم NH4+ یا نیترات NO3- است.

یون آمونیوم NH4+ و نیترات NO3- در خاک و توسط ریزاندامگان تشکیل می شوند.

شکل 1: خلاصه ای از فرایند تشکیل یون آمونیوم NH4+ و نیترات NO3- در شکل زیر نشان داده شده است.

به تبدیل نیتروژن جو به نیتروژن قابل استفادۀ گیاهان تثبیت نیتروژن گفته می شود.

بخشی از نیتروژن تثبیت شده در خاک، حاصل عملکرد زیستی باکتری هاست.

باکتری های تثبیت کنندۀ نیتروژن، به صورت آزاد در خاک یا همزیست با گیاهان زندگی می کنند.

نیتروژن تثبیت شده در باکتری های تثبیت کننده نیتروژن، به مقدار قابل توجهی دفع، و یا پس از مرگ آنها برای گیاهان قابل دسترس می شود.

نکته: مهم ترین انواع تثبیت نیتروژن: توسط سیانوباکتری ها و ریزوبیوم ها

امروزه تلاش های زیادی برای انتقال ژن های مؤثر در تثبیت نیتروژن به گیاهان در جریان است، تا بدون نیاز به این باکتری ها، نیتروژن موردنیاز در اختیار گیاه قرار گیرد.

شکل ۱ : تغییرات مواد نیتروژن دار و چگونگی جذب آنها از خاک

شکل 1: در شکل زیر انواع دیگری از باکتری های خاک دیده می شوند. نقش هر یک از آنها در تغییر و تبدیل مواد نیتروژن دار چیست؟