حرکت شیره پرورده صفحه 110 تا 111
حرکت شیرۀ پرورده
شیرۀ پرورده، درون آوندهای آبکشی حرکت می کند.
حرکت شیرۀ پرورده در همۀ جهات می تواند انجام شود.
بخشی از گیاه که ترکیبات آلی مورد نیاز بخش های دیگر گیاه را تأمین می کند، محل منبع نام دارد.
بخشی از گیاه که ترکیبات آلی به آنجا می روند و ذخیره (مثلاً ریشه) یا مصرف )گل) می شوند، محل مصرف نامیده می شود.
برگ ها از مهم ترین محل های منبع هستند.
بخش های ذخیره کنندۀ مواد آلی – در گیاهان – ، هنگام ذخیرۀ این مواد، محل مصرف و هنگام آزادسازی آن، محل منبع به شمار می آیند.
برای تعیین سرعت و ترکیب شیرۀ پرورده می توان از شته ها استفاده کرد.
شکل 18 : استفاده از شته برای تعیین سرعت و ترکیب شیرۀ پرورده
در آزمایش تعیین سرعت و ترکیب شیره پرورده، شیرۀ پرورده از خرطوم بریده شده شته به بیرون تراوش می کند.
در آزمایش تعیین سرعت و ترکیب شیره پرورده، شته را بی حس می کنند و سپس خرطوم آن را می برند.
فعالیت: برای مشاهده باز و بسته شدن روزنه ها می توان از گیاهان تره و کاهو استفاده کرد.
فعالیت: برای مشاهده روزنه ها از میکروسکوپ نوری استفاده می شود.
فعالیت: میزان باز یا بسته بودن روزنه ها در محلول های نیم درصد KCl و آب خالص و آب نمک 4 درصد یکسان نیست.
فعالیت: برای مشاهده باز و بسته بودن روزنه ها در محلول های مختلف باید نمونه ها را با همان محلول در زیر میکروسکوپ مشاهده کرد.
فعالیت: تاریکی و روشنایی می تواند روی باز و بسته شدن روزنه ها تاثیر بگذارد.
فعالیت: برای مشاهده وضعیت روزنه های نمونه های گیاهی تاریکی، باید آنها را به سرعت به زیر میکروسکوپ منتقل کرد.
فعالیت: قرار گرفتن نمونه گیاهی در تاریکی به مدت 15 دقیقه برای تغییر وضعیت رونه ها کافی است.
حرکت شیرۀ پرورده از طریق سیتوپلاسم یاخته های زندۀ آبکشی و از یاخته ای به یاختۀ دیگر انجام می شود.
حرکت شیرۀ پرورده از شیرۀ خام کندتر و پیچیده تر است.
چون حرکت شیرۀ پرورده از طریق سیتوپلاسم یاخته های زندۀ آبکشی و از یاخته ای به یاختۀ دیگر انجام می شود. بنابراین حرکت شیرۀ پرورده از شیرۀ خام کندتر و پیچیده تر است.
ارنست مونش یک گیاه شناس آلمانی بود.
ارنست مونش، الگوی جریان فشاری را برای جابه جایی شیرۀ پرورده، ارائه داده است.
الگوی جریان فشاری برای جابه جایی شیرۀ پرورده، ارائه شده است.
شکل 19 : الگوی جریان فشاری (چگونگی حرکت مواد در آوند آبکش)
مرحلۀ 1 : الگوی جریان فشاری: قند و مواد آلی در محل منبع، به روش انتقال فعّال، وارد یاخته های آبکش می شوند. به این عمل، بارگیری آبکشی می گویند.
بارگیری آبکشی یعنی ورود قند و مواد آلی به یاخته های آبکش به روش انتقال فعّال ، در محل منبع
مرحلۀ 2 : الگوی جریان فشاری: با افزایش مقدار مواد آلی و به ویژه ساکارز، فشار اسمزی یاخته های آبکشی افزایش پیدا می کند. در نتیجه، آب از یاخته های مجاور آوندهای چوبی به آوند آبکش وارد می شود.
مرحلۀ 3 : الگوی جریان فشاری: در یاخته های آبکشی، فشار افزایش یافته و در نتیجه محتویات شیرۀ پرورده به صورت توده ای از مواد به سوی محل دارای فشار کمتر )محل مصرف) به حرکت در می آید.
مرحلۀ 4 : الگوی جریان فشاری: در محل مصرف، مواد آلی شیرۀ پرورده، با انتقال فعّال، باربرداری (باربرداری آبکشی) و آنجا مصرف یا ذخیره می شوند.
مواد آلی در گیاهان به صورت تنظیم شده، تولید و مصرف می شوند.
مواد آلی در گیاهان به صورت تنظیم شده، تولید و مصرف می شوند. برای مثال در گل دهی یا تولید میوه، گاهی تعداد محل های مصرف، بیشتر از آن است که محل های منبع بتوانند مواد غذایی آنها را فراهم کنند.
در گل دهی یا تولید میوه، گاهی تعداد محل های مصرف، بیشتر از آن است که محل های منبع بتوانند مواد غذایی آنها را فراهم کنند. در این موارد ممکن است گیاه به حذف بعضی گل ها، دانه ها یا میوه های خود اقدام کند تا مقدار کافی مواد قندی به محل های مصرفِ باقی مانده برسد. در باغبانی، برای داشتن میوه های درشت تر، تعدادی از گل ها یا میوه های جوان را می چینند تا درختان میوه هایی کمتر ولی درشت تر به بار آورند.
شکل 20: طرحی برای نشان دادن محل آوند آبکش و جهت جریان شیرۀ پرورده. تورم در بالای حلقه نشان می دهد که شیرۀ پرورده فقط در آوند آبکش و نه در آوند چوبی (بخش باقیمانده در تنه( جریان دارد.
در آزمایش مربوط به نشان دادن محل آوند آبکش و جهت جریان شیرۀ پرورده، مواد آلی در آوند آبکش بالای حلقه جمع شده و باعث تورم در این بخش می شود.
در آزمایش مربوط به نشان دادن محل آوند آبکش و جهت جریان شیرۀ پرورده، بخش جدا شده شامل آوند آبکش
در آزمایش مربوط به نشان دادن محل آوند آبکش و جهت جریان شیرۀ پرورده، پوست به صورت یک حلقه از تنۀ درخت حذف می شود.