تنظیم هورمونی دستگاه تولید مثل در زن (صفحه 106 تا 107)

تنظیم هورمونی دستگاه تولیدمثل در زن

هورمون های هیپوتالاموس، هیپوفیز پیشین و تخمدان ها زمان وقایع متفاوت در دستگاه تولیدمثلی زن را تنظیم می کنند. تنظیم میزان این هورمون ها به صورت بازخوردی (خودتنظیم) انجام می شود.

در دستگاه تولید مثلی زن: در ابتدای دوره مقدار دو هورمون جنسی استروژن و پروژسترون در خون کم است.

در دستگاه تولید مثلی زن: در ابتدای دوره مقدار دو هورمون جنسی استروژن و پروژسترون در خون کم است. این کمبود به هیپوتالاموس پیامی می دهد که هورمون آزادکننده ای ترشح کند. هورمون آزادکننده بخش پیشین هیپوفیز را تحریک می کند تا ترشح هورمون های FSH و LH را افزایش دهد.

استروژن و پروژسترون باعث رشد دیوارۀ داخلی رحم و ضخیم شدن آن می شود و با این کار، رحم را برای بارداری احتمالی آماده می کنند. همچنین با تأثیر بر هیپوتالاموس با بازخورد منفی از ترشح هورمون آزادکننده FSH و LH می کاهند. این بازخورد از رشد و بالغ شدن انبانک های جدید در طول دورۀ جنسی جلوگیری می کند.

شکل 11 چرخۀ رحمی.

در دستگاه تولید مثلی زن: در انتهای دوره، کاهش میزان هورمون های استروژن و پروژسترون در خون به ویژه روی دیوارۀ داخلی رحم تأثیر می گذارد. استحکام دیوارۀ داخلی رحم کاهش می یابد و در طول چند روز بعد، تخریب می شود و قاعدگی رخ می دهد. کاهش پروژسترون و استروژن همچنین بر هیپوتالاموس اثر و ترشح مجدّد هورمون آزادکننده، FSH و LH را آغاز می کند که همان شروع دورۀ جنسی بعدی است.

در دستگاه تولید مثلی زن: استروژن در واقع دو نقش متضاد را ایفامی کند؛ افزایش اندک آن از آزاد شدن FSH و LH ممانعت می کند (بازخورد منفی)، اما حدود روز چهاردهم دوره، افزایش یک بارۀ آن، محرکی برای آزاد شدن مقدار زیادی FSH و LH از هیپوفیز پیشین می شود (بازخورد مثبت). این تغییر ناگهانی در مقدار هورمون ها، باعث می شود در تخمدان، باقی ماندۀ انبانک به جسم زرد تبدیل شود.

در بعضی منابع، دورۀ جنسی تخمدان ها را به دو قسمت انبانکی و جسم زردی (لوتئال) تقسیم بندی می کنند

شکل 12 – غدد و هورمون های مؤثر در تولیدمثل زن

در بعضی منابع، دورۀ جنسی تخمدان ها را به دو قسمت انبانکی و جسم زردی (لوتئال) تقسیم بندی می کنند.

فعّالیت 5 : 1 – هر یک از قسمت های انبانکی و جسم زردی (لوتئال) دوره جنسی تخمدان ها مربوط به چه بخشی از دورۀ جنسی است؟

فعّالیت 5 : 2 – در هر یک از قسمت های انبانکی و جسم زردی (لوتئال) دوره جنسی تخمدان ها چه هورمون هایی از هیپوفیز بیشتر روی تخمدان اثر می گذارند؟

فعّالیت 5 : 3 – در هر یک از قسمت های انبانکی و جسم زردی (لوتئال) دوره جنسی تخمدان ها چه هورمون هایی از تخمدان ترشح می شوند و چه تغییری در میزان این هورمون ها رخ می دهد؟

فعّالیت 5 : 4 – جداکنندۀ دو بخش انبانکی و جسم زردی (لوتئال) دوره جنسی تخمدان ها چه مرحله ای است؟