لقاح (صفحه 108 تا 109)

لقاح

نوزاد آدمی، زندگی را به صورت یک یاختۀ تخم آغاز می کند.

تخم با تقسیم های پی درپی و گذر از مراحلی سرانجام به جنین و نوزاد متمایز می شود.

مام یاخته ثانویه پس از تخمک گذاری از طریق انتهای شیپورمانند (شیپور فالوپ) وارد لوله رحم می شود.

حرکات زوائد انگشت مانند، انقباض دیواره و زنش مژک های دیواره لولۀ رحم، مام یاخته ثانویه را به سمت رحم حرکت می دهند.

با ورود مایع منی به رحم، میلیون ها زامه به سمت مام یاخته ثانویه شنا می کنند، ولی فقط تعداد کمی از آنها در لولۀ رحم به آن می رسند.

زامه ها برای ورود – به مام یاخته ثانویه – باید از دو لایۀ خارجی و داخلی اطراف مام یاخته ثانویه عبور کنند.

لایه های اطراف مام یاخته ثانویه: لایۀ خارجی، باقی ماندۀ یاخته های انبانکی و لایۀ داخلی، شفاف و ژله ای است. در حین عبور زامه از لایۀ خارجی، تاَرک تن پاره می شود تا آنزیم های آن لایۀ داخلی را هضم کنند.

لقاح موقعی آغاز می شود که غشای یک زامه و غشای مام یاخته ثانویه با همدیگر تماس پیدا کنند.

در این زمان – زمان شروع لقاح – ، ضمن ادغام غشای زامه با غشای مام یاخته، تغییراتی در سطح مام یاخته اتفاق می افتد که باعث ایجاد پوششی به نام جدار لقاحی می شود.

جدار لقاحی از ورود زامه های دیگر به مام یاخته ثانویه جلوگیری می کند.

مراحل برخورد زامه و نفوذ آن در مام یاخته: 1 – زامه با فشار در بین یاخته های انبانکی وارد می شود تا به لایۀ ژله ای مام یاخته ثانویه برسد. 2 – در حین عبور زامه از لایه  خارجی، تارک تن پاره شده، آنزیم های هضم کننده را آزاد تا لایۀ ژله ای را هضم کند. 3 – غشای زامه به غشای مام یاخته ثانویه ملحق می شود. 4 – هستۀ زامه وارد مام یاخته ثانویه شده با هستۀ آن ادغام می شود. 5 – تشکیل جدار لقاحی برای جلوگیری از ورود زامه های دیگر

شکل 13 برخورد و نفوذ زامه در مام یاخته

با ورود سرِ زامه به مام یاخته، هسته آن به درون سیتوپلاسم وارد می شود. در همین حال، مام یاخته ثانویه، کاستمان را تکمیل می کند و به تخمک تبدیل می شود. هستۀ تخمک با هسته زامه ادغام می شود و یاختۀ تخم با 23 جفت فام تن شکل می گیرد.