تخصص یافته ها (صفحه 121 تا 122)

انواعی از ساقه ها در گیاهان وجود دارند که برای تولیدمثل غیر جنسی ویژه شده اند. زمین ساقه (ریزو م)، غده، پیاز و ساقۀ رونده، نمونه هایی از ساقه های ویژه شده برای تولیدمثل غیر جنسی اند.

زمین ساقه، به طور افقی زیر خاک رشد می کند و همانند ساقۀ هوایی جوانه انتهایی و جانبی دارد.

زمین ساقه به موازات رشد افقی خود در زیر خاک، پایه های جدیدی در محل جوانه ها تولید می کند.

زنبق از گیاهانی است که زمین ساقه دارد.

شکل 3 – ساقه های تخصص یافته برای تولیدمثل غیرجنسی الف) زمین ساقه

غده، ساقه ای زیرزمینی است که به علت ذخیرۀ مادۀ غذایی در آن متورم شده است.

سیب زمینی ساقه ای از نوع غده است.

هر یک از جوانه های تشکیل شده در سطح غدۀ سیب زمینی، به یک گیاه تبدیل می شود.

شکل 3 – ساقه های تخصص یافته برای تولیدمثل غیرجنسی ب) غده

برای تکثیر سیب زمینی، آن را به قطعه های جوانه دار تقسیم می کنند و در خاک می کارند.

پیاز، ساقه زیر زمینیِ کوتاه و تکمه مانندی دارد که برگ های خوراکی به آن متصل اند. پیاز خوراکی چنین ساختاری است. نرگس و لاله نیز پیاز دارند.

شکل 3 – ساقه های تخصص یافته برای تولیدمثل غیرجنسی پ) پیاز

نرگس و لاله نیز پیاز دارند.

از هر پیاز تعدادی پیاز کوچک تشکیل می شود که هر کدام، یک گیاه ایجاد می کند.

ساقۀ رونده، به طور افقی روی خاک رشد می کند گیاه توت فرنگی ساقۀ رونده دارد. گیاهان توت فرنگی جدیدی در محل گره ها، ایجاد می شوند.

شکل 3 – ساقه های تخصص یافته برای تولیدمثل غیرجنسی ت) ساقه رونده

فعّالیت 2 : ب) شلغم و سیب زمینی را با هم مقایسه کنید. آیا شلغم همانند سیب زمینی ساقه است؟ چه استدلالی برای پاسخ خود دارید؟